بدون شک خانه تأثيرات گسترده ای بر شخصيت، زندگي، تفكر و سلامت انسان می گذارد و نخستين حضور انسان در فضاي معماري، در محيط سكونت خود می باشد. اين مكان هنوز هم بزرگترين و گسترده ترين بستر تحقق زندگي است. لیکن در گذر انسان از زندگي سنتي به صنعتي و به دلیل عدم توجه به بستر شکل گیری طبیعتی که در آن ساخت و ساز انجام گرفته مسکن های امروزی چون گذشته سبب آسایش خاطر نمی شوند بلکه خود محرکی برای سلب آسایش تلقی می گردد. لذا می بایست طراحی و الگوسازی مناسب برای مسکن های امروزی بیشتر مورد توجه هنر معماری قرار گیرد. از آنجا که در معماری اصیل ایرانی اسلامی حفظ محیط زیست از جایگاه والایی برخوردار است و در معماری خانه های قدیمی، متناسب با شرایط روز سعی شده فرهنگ ایرانی و اسلامی با هم تلفیق شود؛ منبعی الهام بخش برای الگوسازی و طراحی مسکن به شمار می آید. با در نظر گرفتن عناصری مثل حریم که هم در فرهنگ ایرانی و هم از تعالیم اسلامی نشأت می گیرد و بکارگیری اصول معماری پایدار که در عین بهره گیری از امکانات خوب کمترین صدمه را به طبیعت وارد می کند و در معماری مسکن رعایت می شدند، پایگاه خوبی برای الهام گیری است. شایسته است با بهره گیری از معماری سنتی و سازگار ساختن آن با شرایط امروزی اصالت ایرانی و آرامش به خانه ها بازگردانده شود. این مقاله در راستای الگوسازی نوین معماری مسکونی با نگاهی به معماری خانه های سنتی، مبنی بر معیارها و ارزش های آن، به بررسی بهره گیری از عناصر معماری سنتی جهت ارتقای سطح مطلوبیت مسکن های امروزی می پردازد.