حاشیه‌نشینی پدیده‌ای است که با اسکان غیررسمی و بدون مجوّز گروه بزرگی از مردم در مکانی در کناره ی شهرها ایجاد می‌شود.حاشیه‌نشینی در شهرهای ایران به صورت شهرک‌نشینی در حومه ی شهرها و همچنین آلونک‌نشینی دیده می‌شود.شهرک‌های حاشیه‌نشینان در اصل «روستای شهر» یا «شهرک‌های روستاگونه ی درون شهر» می باشند. محلات حاشیه نشین مرکز انواع آسیب های اجتماعی هستند، از طریق افزایش سرمایه اجتماعی این گروه، قابلیت دستیابی به توسعه پایدار اجتماعی فراهم خواهد آمد. به عبارتی تقویت اعتماد، اتصال به شبکه های اجتماعی و هنجارگرایی زمینه ساز بهبود ناپایداری های اجتماعی این محلات خواهد بود. بنابراین بیش از آنکه سرمایه گذاری مستقیم بخش عمومی برای بهبود کالبد این محلات در اولویت باشد،سرمایه گذاری غیرمستقیم در اجتماع ساکنین شان زمینه ساز بهبود پایدار و کم هزینه مناطق حاشیه نشین در طولانی مدت خواهدبود.حاشیه نشینی در کشور ایران و به خصوص در استان هاي کویري مانند استان های خراسان جنوبی،سیستان و بلوچستان ،کرمان و یزد به علت واقع شدن در کمربند خشک، شرایط بحرانی تري به خود گرفته است. به همین دلیل منجر به مهاجرت هاي وسیعی شده است، این مهاجرت ها باعث عدم توزیع یکنواخت اشتغال در سطح استان شده اند و نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهاجرت هاي روستاییان،عدم تمکن مالی و ناتوانی مسؤولان در ساماندهی این وضعیت، باعث شکل گیري حاشیه نشینی در استان ها ی کویری شده است؛ به طوري که زندگی بسیاري از این مهاجران به علت فقر و محرومیت های بیش ازحد نظیر کبود امکانات رفاهی،بهداشتی،آموزشی،تفریحی و ... عمدتا تحت تاثیر قرار گرفته است. در واقع، حاشیه نشینی باعث افزایش آمار جرم و جنایت در سطح استان گشته و در صورتی که مدیران استانی فکری به حال این معضل نکنند متاسفانه در آینده ای نزدیک زیان های جبران ناپذیری به زیرساخت های موجود وارد می گردد .در این مقاله، این معضل به صورت تفصیلی در شهرستان بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی بررسی و بازتعریف گردیده است.