از زمان افلاطون تاکنون بسیاری از فلاسفه برای هنر ماهیتی قدسی ، متعالی و اسرار آمیز قائل بوده اند.فلوطین هنر را تقلید از صور متعالی و نه کپی برداری از صورت بیرونی شیء می دانسته است.
در دیدی کاملتر، هنر نوعی بیان تلقی می شده که مخاطب را از ماده به عمق ماده از واقع به حقیقت ، از صورت به معنا و از فرم به محتوی رهنمون می شده است.
در فلسفه اسلامی نیز تکمیل نظریه هنر قدسی را در حکمت ذوقی و اشراقی و سپس به طور کاملتر در حکمت متعالیه صدرالمتالهین میتوانیم مشاهده کنیم.نگاه ملاصدرا به هنر و زیبایی یکی از ابعاد عرفان ملاصدار به شمار می آید، وی منشاء اصلی زیبایی و هنر را ذات باریتعالی می داند و به اعتقاد وی این زیبایی،جلوه اوست که همه موجودات را با مراتبی متفاوت فرا میگیرد وبالاترین مرتبه شامل انسان کامل میشود.بر اساس این زیبایی شناسی، حق، اشتیاق به ظهور، تجلی و شناخته شدن دارد که هنر و به طور خاص معماری اسلامی می تواند یکی از جلوه های بدیع آن باشد.
ملاصدرا هنر را صنایع لطیفه میخواند. صنعتگر، عشق به ابراز اثر دارد و میخواهد چیزی را بروز دهد و آشکار نماید و هنر بستری است که در آن زمینه های رسیدن به عشق و زیبایی حقیقی برای انسان فراهم میشود. در این راستا انسان به عنوان تصویر، خلاصه و خلیفه خداوند با تربیت نفسانی خویش و آفرینش هنری، برای وصول به آن وحدت و زیبایی حقیقی کوشش می کند.
این بحث ابعاد بسیاری دارد و در هر یک پرسشهای زیادی مطرح می شود که برخی صرفا به لحاظ علمی و منطقی صرف قابل توضیح نیستند. ،به طور مثال احساس مخاطب زمانی است که خود را در برابر یک اثر هنری تاثیر گذار مانند معماری اسلامی در ساحتی دیگر و کاملا غیر همساز با تفکر منطقی می بیند.
هدف از این تحقیق تبیین یک قاعده کلی برای هنر قدسی و خلاقیت هنری نیست، هدف مطالعه ساختار فکری و آراء صدرالمتالهین (ملاصدرا) در باب زیبایی و هنر و سعی در شناخت بهتر و دقیقتری از مفهوم هنر قدسی،خلاقیت هنری و ویژگیهای آن در یک اثر هنری خاص مانند معماری است و در نهایت سعی بر آن دارد تا از پل خواجوی اصفهان، تأویلی برگرفته از اندیشه صدرایی ارایه دهد تا بدینوسیله بازتابِ اندیشه «جهانِ هستی به مثابه پل » را در نمادپردازی معمارانه این پل آشکار نماید.
روش این تحقیق توصیفی تحلیلی، استدلال از نوع قیاسی و روش گرد آوری بر اساس مطالعات اسنادی است.