با نگاهی پدیدار شناسانه ودرنظرگرفتن نوعی وحدت وجود میان هنرمند و آثارش،معماری اسلامی را اثر هنرمند مسلمانی می یابیم که درمراتب بالاتر از عالم محسوس،درسیر دایره ی وجودی خویش حول محور ((الله)) می گردد و تمامی افعالش از جمله اثر معماری اش،تجلی ((الله)) است.مسجد در عین آشنا و صمیمی بودن از مقوله هاي تودرتوست؛همانند مفهوم دين و قرآن که با برداشتن هر پرده ای صحنه ای عمیق تر ظاهر می شود.در پشت سادگی آن،نوعی پیچیدگی نهفته ی رمزگونه وجود دارد.معمار مسلماني كه با زبان عمل وجان ذكر مي گوید،معماری می سازد که مخاطب خود را به ذکر می کشاند و تداوم حضور حقیقت در معماری اسلامی به تداوم ذکر خداوند با زبان معماری میسر می شود.ذکر خداوند و رمز پردازی های خلاقانه در مسجد از زبان معماری ایران اسلامی در نظام سه گانه معماری ایران اسلامی و از طریق بررسی تکرار،توالی و تسلسل های فضایی در یک نظام سلسله مراتبی قابل بررسی است.