شهر ایرانی- اسلامی مفهومی است برای معرفی شهرهایی که از یک سو متأثر از فرهنگ و آموزهای دینی و ارزشهای اسلامی و از سوی دیگر، دارای پشتوانه ی عظیم تاریخ و تمدن ایرانی است. بدین معنی که، فضاهای شهری به عنوان یکی از ارکان هویت ساز شهرهای ایرانی در طول سالیان متوالی تحت تاثیر آموزه ها و الگوهای فکری و هنری اسلام شکل گرفته اند. در عصر نوین با تغییر و تحول در عرصه شهرسازی فرآیند طراحی و خلق فضاهای شهری به افول گراییده است. بخشی از این مسائل به دلیل بی توجهی به معیارهای طراحی و بخش دیگر به دلیل عدم تطابق این اصول با ارزش‌های فرهنگی روز است. هر چند در زمینه شهرسازی قوانینی از گذشته تا به امروز در کشور تصویب شده است اما در حال حاضر شهرهای کشور با نوعی دوگانگی روبرو شده اند که این دوگانگی ناشی از تضاد بین الگوهای فکری تاریخی با الگوهای فکری مدرن که امروزه برای ساخت و سازهای شهرها از آنها استفاده شده است می باشد. برای حل این دوگانگی در شهرها بایستی اصول بکار گرفته شده در زمان‌های گذشته را با اصول مورد استفاده امروز سازگار ساخته و به اصولی هماهنگ با فرهنگ و مذهب این مرز و بوم دست یافت. برای داشتن شهرهایی مطلوب نگاه به گذشته شهرهای ایران ضروری است گذشته میراث ارزشمندی است که در واقع صورت ظاهری و کالبدی فرهنگ ماست و منظور از حفظ گذشته، درک مفهومی معنا و محتوا و ارزش های آن و انتقال دادن آن به آینده است چرا که برای خلق آینده ای ریشه دار، بها دادن به گذشته ستودنی ما ضروری است. در این مقاله ضمن توجه به مفهوم فضاهای شهری و ویژگی های آن، به بررسی فضاهای شهری شهرهای ایران در گذشته و وضعیت حال حاضر آن ها پرداخته می شود. این مقاله به صورت توصیفی- کاربردی نوشته شده و اطلاعات آن به صورت کتابخانه ای و واکاوی نشریات و نظریات مختلف گردآوری شده است.