مقدمه: زرشک سیاه (Berberis integerrima) دارای کاربردهای بالینی بسیاری شامل: درمان فشار خون بالا، دیابت، کلسترول، انواع عفونت ها و التهابات، اختلال عملکرد کبد و اختلالات گوارشی است که می تواند بر روی عوامل انعقاد خون هم تاثیر داشته باشد. ترکیبات مختلفی از جمله آلکالوئیدها، ترکیبات زیست فعال و ترکیبات فنلی برای این گیاه گزارش شده است.
باتوجه به بررسی های گذشته نشان داده شد که این گیاه باعث کاهش چربی خون میگردد و از طرفی در بررسی ای دیگر نشان داده شد که در اثر افزایش چربی اشباع خون, فاکتور VII انعقادی افزایش می یابد. درنتیجه طبق دو مطالعه ذکر شده, کاهش چربی خون اشباع, میتواند رابطه مستقیمی با کاهش فاکتور VII انعقادی داشته باشد لذا میتوانست فرضیه مناسبی جهت مطالعات بیشتر جهت فرایند های مستقیم این گیاه بر مسیر های انعقادی (تاثیر کاهشی) باشد همچنین مطالعه خواص دارویی ترکیبات فعال آن برای درک بیشتر پتانسیل درمانی آن مهم است که هدف تحقیق پروژه حاضر است.
روش کار : در این تحقیق، تعداد 49 موش کوچک آزمایشگاه در قفس ها، در اتاق حیوانات دانشکده علوم دانشگاه فردوسی نگهداری شدند. محدوده سنی موش های کوچک آزمایشگاهی در این تحقیق حدود ۶ هفته و وزن تقریبی آنها ۲۵-۳۰ گرم بود .
در این پژوهش، اثر غلظت¬های مختلف عصاره¬ هیدروالکلی زرشک سیاه بر پارامتر¬های انعقاد خون شامل زمان پروترومبین (PT)¬، زمان نسبی ترومبوپلاستین (APPT)، زمان انعقاد (CT) و زمان خونریزی (BT) در غلظت های مختلف (100 ,250,500, 750 میلی گرم/کیلوگرم) در یک دوره 21 روزه بررسی گردید.
بحث: اثر عصاره هیدرو الکلی زرشک سیاه بر روی شاخص های انعقادی وابسته به غلظت است بطوری که در غلطت¬ کم
( mg/kg100) تاثیر معنی¬¬داری ندارد اما در غلظت های بالا ( mg/kg750) اثر معنی¬داری دارد. برخی از آلکالوئیدها و فلاونوئیدهای موجود در عصاره ممکن است دارای خواص ضد انعقادی بوده و روند لخته شدن خون را مهار کنند.
نتیجه گیری: بر اساس این یافته ها، بررسی بیشتر در مورد استفاده از عصاره زرشک برای درمان اختلالات انعقادی ناشی از نقص در پروتئین های انعقادی ضروری است.
علاوه بر این، این مطالعه می تواند به بهینه سازی استفاده بالینی از Berberis integerrima کمک کند و به عنوان مبنایی برای تحقیقات آینده در زمینه درمان بیماری های قلبی عروقی مانند آترواسکلروز، انفارکتوس قلبی و سکته مغزی و آمبولی باشد.