با گسترده شدن صنعت گردشگری و ایجاد رقابتهای جهانی در حیطه ی گردشگری و همچنین گسترش جاذبه های انسان ساخت رابطه بین معماری و گردشگری بیش از هر زمان دیگری به هم گره خورده است. معماری برای برآوردن نیازهای بشر به وجود آمده و طبیعت گردی و گردشگری جز جدایی نا شدنی زندگی مردم شده است . حال برای آنکه معماری بتواند به این گردشگری و توسعه ی شهری کمک کند باید اثرات محیطی و روانی معماری و محصولاتش را بر روی افراد و نظراتشان نسبت به شهر و منطقه شناسایی کرد ، تا بتوان با بهره برداری خوب از معماری به یک گردشگری پر رونق دست پیدا کرد . با توجه به این مطالب میتوان متوجه شد که معماری نقش مهمی در بین جاذبه های فرهنگی گردشگری ایران دارد. روح بناها و ارزشهای نهفته در آنهاست که میراث فرهنگ پر افتخار گذشته است .
در تحقیق پیش رو دو دسته بندی از نقش معماری در گردشگری مورد توجه است :
۱ـمعماری به عنوان یک جاذبه در صنعت گردشگری
۲ـمعماری به عنوان یک لازمه در صنعت گردشگری
نتیجه حاصله این است که معماری یکی از زیر ساختهای اساسی صنعت گردشگری است که باید با عملکرد هوشیارانه به حفظ ارزشهای فرهنگی - بومی معماری خود در این آشفته بازار جهانی بپردازیم ، و توجه داشته باشیم معماری و منظر شهری باید برطرف کننده ی نیازهای جسمی و روحی تواما باشند . گردشگری همانطور که گفته شد علاوه بر اثرات مثبت اقتصادی بر جامعه میزبان، در کنار خود آثار مثبت یا منفی اجتماعی - محیطی ایجاد می نماید و این امری اجتناب ناپذیر است .