آزادی بیان که از جمله­ حقوق بنیادین بشری است امروزه به طرق مختلف در سراسر عالم توسط حکومت­ ها مورد جفا و محدودیت قرار می­ گیرد. حال آن که وجود شرایط و زمینه­ های مناسب و مساعد جهت کاربست این حق بنیادین از مهم ترین عوامل رشد و تعالی شخصیت و ارزش­ های معنوی انسان هاست. اما در عین حال باید توجه داشت که آیا این حق، خود هدف و غایت نهائی ماست یا وسیله ­ای است در جهت رشد و تعالی مفاهیم پیش گفته؟ آن چه در اولین نگاه نظر را به خود جلب می ­سازد، آن است که حق آزادی بیان وسیله ­ای است جهت نیل به اهداف فوق­ الذکر. با توجه به این توضیحات باید دید این حق بنیادین نیز به مانند سایر حقوق انسانی با محدودیت ­های گوناگون رو به رو است یا آن که جواز استیفای بی ­قید و شرط آن در همه­ احوال توسط مقنن صادر گشته است؟ در این مقاله سعی شده است تا رابطه­ آزادی بیان و توهین به عنوان یکی از عوامل محدودکننده­ آن در جهت حفظ و حراست از حیثیت و شخصیت معنوی اشخاص بر بستر اصل بیست و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان شالوده و زیربنای به رسمیت شناختن این حق بنیادین و همچنین مواد 608 و 609 قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات مصوب 1375) و موادی از قانون مطبوعات مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر آن با ارائه­ تعریفی نوین از این جرم، لزوم یا عدم لزوم جرم­ انگاری چنین عنوان مجرمانه ­ای، خاصه آن چه که در قالب توهین به مقامات و کارکنان حکومت تحت پیگرد قرار می­ گیرد، مورد بازنگری اساسی قرار گرفته است.