یکی از روش‌های متداول حذف فلزات سنگین از محیط زیست، جذب سطحی توسط جاذب‌های کربنی است. اصلاح ساختار جاذب با استفاده از مواد نانو ذرات می‌تواند باعث بهبود عملکرد جذب سطحی شود. در این پژوهش، با استفاده از شبکه عصبی فازی، تاثیر افزودن نانو ذرات آهن بر فرآیند جذب وانادیم به عنوان یکی از فلزات سمی سنگین توسط جاذب‌های کربن فعال، مطالعه شده است. برای این منظور، pH اولیه محلول، زمان تماس و غلظت محلول آهن به عنوان متغیرهای ورودی مدل انتخاب شده و یک شبکه عصبی فازی پنج لایه برای مدل‌سازی فرآیند جداسازی وانادیم توسط کربن فعال اصلاح شده با نانو ذرات آهن، توسعه داده شده است. دقت و توانايي مدل عصبي فازي در پيش‌بيني درصد جذب فلز وانادیم با مقايسه نتايج مدل و داده‌هاي آزمايشگاهي و همچنين محاسبه پارامترهاي آماري نظير ضريب تخمين و متوسط مربعات خطا بررسي شده است. مقادیر ضريب تخمين و متوسط مربعات خطای مدل پیشنهادی به ترتیب برابر 9897/0 و 01/5 به‌دست آمد که نشان‌دهنده توافق بسيار خوب بين داده‌هاي تجربي و پيش‌بيني‌هاي مدل بوده و شبكه توسعه يافته قادر است درصد جذب وانادیم را با دقت بسیار بالایی پيش‌بيني نمايد.