زعفران از پر کاربردترین گیاهان ایران و از خانواده ابازیر است. این گیاه در اقتصاد، فرهنگ و پزشکی ایران نقش مهمی دارد، مقاله پیش رو به تاثیرات آن از دریچه فرهنگ وتمدن می پردازد و با نگاهی جدید ، تأثیر خواص دارویی و غذایی آن را بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران در سده¬های سوم تا هفتم هجری بررسی می کند . آن چنان که منابع کهن تاریخی از میزان مالیات برمحصول زعفران ومبادله این گیاه در بندرهای تجاری مسلمانان وزعفران زارهای بسیار حکایت دارند ، گمان می رود این امر رونق اقتصادی بسیاری در پی داشته است . هم¬چنین زعفران گیاهی دارویی در طب سنتی به شمار می رفته که با قدمت هفت هزار ساله در توجه پزشکان بوده و جایگاه ویژه ای دردرمان داشته است .زعفران ، در فرهنگ و ادبیات ایران نیز تاثیر بسزایی داشته است. در این نوشتار به دانش زیست محیطی و ارتباط این نوع ادویه با تمدن اسلامی و انسانی در ایران توجه ویژه ای شده است .آنچه در بطن این مقاله نهفته با استفاده از روش تاریخی وبررسی تطبیقی – تحلیلی براساس منابع کتابخانه ای انجام گرفته ودورنمای دستاوردهای تمدن جهان اسلام در سده سوم تاهفتم هجری است،زیرا شکوفایی تمدن معطوف به قدرت وبنیه مالی سرزمین های شرقی بوده است.