مقدمه :ناباروری یکی از مشکلات شایع در سطح جهان است و به صورت عدم وقوع بارداری پس از یک سال بعد ازدواج منجر می شود که حدود 8 الی 12 درصد زوجین سراسر جهان را تحت تاثیر فرار داده است.حدود 40 درصد از موارد ناباروری ناشی از علت مردانه است و 30-40 درصد از علل ناباروری مردانه به اختلالات اسپرم مربوط می شود .در واقع باروری در مردان تا حدود زیادی به تعداد،کیفیت ،تحرک و شکل اسپرم بستگی دارد و اختلال در هر یک از این فاکتورها می تواند باعث ناباروری در مردان شود.گیاهان دارویی مختلفی همراه با خواص باروری و ضد باروری مردان در جهان وجود دارد.کاربرد این گیاهان در باروری مردان حائز اهمیت است ، یه طوری که تحقیقات متعددی در مورد تاثیر برخی از ان ها انجام گرفته است.
روش کار:مطالعه مروری حاضر با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی scopus,pubmed,Google Scholar و با استفاده از کلید واژه های گیاهان دارویی،آنتی اکسیدان و ناباروری مردان انجام شده است.یافته ها بر اساس تحقیقات انجام شده انواعی از آنتی اکسیدان های آنزیمی نظیر کاتالاز و غیر آنزیمی نظیر ویتامین های A,E,C فلز روی و مس می تواند با جلوگیری از تخریب سلول های اسپرم ،سبب بهبود کیفیت اسپرم شوند.طبق بررسی های انجام شده گیاهان تقویت کننده باروری شامل برگ گیاه جعفری، سیر ، بابونه ، ژل رویال ،گرده نخل خرما ،زعفران ، شاه تره ،مرزنجوش وفلفل قرمز اکثرا گیاهانی هستند ، سرشاراز آنتی اکسیدان ها نظیر ویتامین E و به سبب دارا بودن این خاصیت ها می تواند باعث افزایش تحرک اسپرم شود یا به عنوان مثال عصاره شاهتره و سیر و بابونه باعث افزایش سلول های دودمان اسپرم می شود. یا عصاره زعفران با حذف رادیکال های آزاد و برگ گیاه جعفری با اثر بر هورمون های گنادوتروپین و تستوسترون می تواند باعث بهبود قدرت باروری مردان شوند .همچنین ژل رویال و گرده نخل درخت خرما با اثر بر بیان ژن های آنتی اکسیدانی باعث بهبود در حجم ،شمارش ، حرکت و مورفولوژی اسپرم می شود و اثر مثبتی بر ناباروری های عامل مردانه دارد .
بحث و نتیجه گیری : استفاده از گیاهان دارویی با خاصیت تقویت باروری مردان می توانند به عنوان جانشین یا مکمل داروهای شیمیایی موثر بر باروری مردان مورد استفاده قرار گیرند.از سوی دیگر توصیه می شود گیاهان با خاصیت کاهش باروری ، در مردان مبتلا به اختلالات ناباروری کمتر مصرف شودو یا مورد استفاده قرار نگیرد.