هدف از این مطالعه بررسی تأثیر روش تلقیح مصنوعی و جفت¬¬¬¬گیری طبیعی ملکه¬ی زنبور عسل با استفاده از اندازه¬گیری خصوصیات رفتاری و عملکردی از جمله خصوصیات، قدرت ادامه¬ی حیات نوزادان، صفت رفتار بهداشتی و میزان تولید عسل در کلنی¬های استان اردبیل می¬باشد.کلیه داده¬ها پس از جمع¬آوری جهت انجام محاسبات اولیه به نرم افزار Excel منتقل شده و آنالیز آماری در جهت مقایسه دو سیستم تلقیح مصنوعی و جفت¬گیری طبیعی ملکه، از طریق نرم افزار آماریSAS) )انجام شد. نتایج به دست آمده در صفت قدرت ادامه¬ی حیات نوزادان و صفت رفتار بهداشتی نشان داد که در دو گروه مقایسه شده-ی تلقیح مصنوعی و جفت خورده¬ی طبیعی، در سطح 5% تفاوت معنی داری وجود ندارد. ولی در صفت تولید عسل در سطح 5% تفاوت معنی دار بود.