سابقه و هدف: سیب و فراورده های آن نقش عمده ای در تغذیه انسان و اقتصاد کشاورزی بازی می کنند. بیماری های بعد از برداشت سیب که عمدتا توسط قارچ ها ایجاد میشوند خسارت قابل توجهی را یه این محصول از نظر کمی و کیفی وارد می کند. و در دهه های اخیر باقیمانده سموم بر روی میوه ها باعث ایجاد نگرانی هایی در جوامع علمی شده است.و در حال حاضر کنترل بیولوژیک به عنوان یک روش جایگزین استفاده از سموم مطرح شده است. لذا نظر به اهمیت اقتصادی و بهداشتی بیماری های بعد از برداشت سیب، هدف از انجام این تحقیق بررسی امکان کنترل بیولوژیکی قارچ های عامل فساد فوزاریوم توسط قارچ تریکودرما در میوه سیب پس از برداشت می باشد.
روش بررسی: نمونه های سیب به صورت تصادفی از سرد خانه های شهر آمل جمع آوری گردید.قارچ تریکودرما هارزیانوم و قارچ عامل بیماری فوزاریوم سولانی از موسسه گیاهپزشکی کشور تهیه گردید. اثر آنتاگونیستی تریکودرما هارزیانوم بر روی قارچ عامل بیماری سیب در شرایط آزمایشگاه نظیر، کشت روی لام ، مایکوپارازیتیسم، کشت متقابل و آزمون متابولیت فرار مورد آزمایش قرار گرفت. و در آزمایش انباری سیب، زخمهایی بر روی سیب ایجاد شد و 40 میکرولیتر از آنتاگونیست تریکودرما با غلظت 107 سلول در میلی لیتر و پس از 24 ساعت 20 میلی لیتر از سوسپانسیون های قارچ های بیمارگر به صورت مجزا با غلظت 105 مایع زنی شدند. سیب های مایع زنی شده در دمای 20 و 5 درجه سانتیگراد قرار گرفتند.
یافته ها:بررسی میکروسکوپی ناحیه تقابل ریسه های آنتاگونیست و بیمارگر ها مشخص کرد که تریکودرما پس از نفود به سلول هیفی بیمارگر ، درون آنها پیشروی کرده و موجب تخریب سلول هیف بیمارگر ها شد. در آزمون کشت متقابل میزان کاهش رشد برای فوزاریوم 24/59 درصد بود. و در تست متابولیت فرار برای فوزاریوم 58/72 درصد مساحت پرگنه قارچ بیمارگر را کاهش داد. در مساحت لکه ها در روی سیب در دمای 5 درجه سانتیگراد برای فوزاریوم10 /0 سانتی متر مربع در مقایسه با 8/1 سانتی متر مربع در شاهد کاهش را نشان داد. و مساحت لکه ها در روی سیب در دمای 20درجه سانتیگراد برای فوزاریوم33/11سانتی متر مربع در مقایسه با 08/18 سانتی متر مربع در شاهد کاهش را نشان داد.
نتیجه گیری: آنتاگونیست تریکودرما هارزیانوم علیه کپک قهوه ای قارچ فوزاریوم در هر دو دما 20 و 5 درجه سانتیگراد موثر بود. آنالیزهای آماری با استفاده از نرم افزار Spss و با اندازه گیری های در سطح احتمال (05/0P<) انجام گرفت و مقایسه میانگین ها با استفاده از روش آزمون چند دامنه ای دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.