مقدمه و اهمیت موضوع: سورفاکتانت ها در واقع مواد شیمیایی آلی هستند که با کاهش قدرت کشش سطحی آب، عمل پاک کنندگی ‏را تسریع می بخشند. با تخلیه مستقیم فاضلاب خام یا پساب های تصفیه شده به رودخانه ها، دترجنت ها ‏وارد محیط شده و علاوه بر کاهش کیفیت منابع آبی، افزایش هزینه های بهره برداری در تصفیه خانه های ‏آب را ایجاد می کنند. هدف عمده این پژوهش تعیین کارآیی تصفیه خانه فاضلاب شهری شیراز در حذف ‏دترجنت و مقایسه میزان دترجنت در پساب خروجی تصفیه خانه با استانداردهای تخلیه است. ‏
مواد و روشها: در این مطالعه نمونه برداری از فاضلاب خام و پساب تصفیه خانه فاضلاب شیراز در طی سه ‏ماه در سال 1390انجام گردید. نمونه برداری از فاضلاب ورودی و پساب خروجی از تصفیه خانه به روش ‏استاندارد انجام شد. در هر هفته 4 نمونه (دو نمونه از ورودی و دو نمونه از خروجی پساب) به حجم یک لیتر ‏جمع آوری شد و نمونه‌های برداشت شده سریعا به آزمایشگاه انتقال یافتند.‏‎ ‎مقدار دترجنت های آنیونی با ‏استفاده از روش استاندارد و توسط دستگاه اسپکتوفتومتر اندازه گیری گردید و با استانداردها مقایسه گردید. ‏برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از‎ SPSS‏ ( نسخه 5/ 11) و از آزمون های ‏chi-square‏ وT-test ‎‏ ‏جهت مقایسه متغیر ها استفاده شد. ‏
نتایج و بحث: براساس یافته های بدست آمده مقدار متوسط دترجنت ها در فاضلاب خام ورودی به تصفیه خانه ‏فاضلاب شیراز در تابستان 90 در حدود 4.8 میلی گرم بر لیتر و در پساب تصفیه شده 1.1 میلی گرم در ‏لیتر می باشد. دامنه در صد راندمان حذف در این تصفیه خانه 2/97-1/68 می باشد.‏
نتیجه گیری: هر چند که میزان کارآیی تصفیه خانه فاضلاب شیراز در حذف دترجنتها در مقایسه ‏با تصفیه خانه جنوب اصفهان ، بندر عباس و یزد کمتر بوده، ولیکن چنین می توان استنباط نمود که بطور ‏نسبی راندمان حذف مطلوب بوده زیرا که با وجود راندمان حذف 79 درصد استاندارد تخلیه به محیط زیست ‏رعایت شده و مقادیر دترجنت در پساب خروجی کمتر از استاندارد تخلیه به آبهای سطحی (‏‎ mg/l‏1/5‎‏)می ‏باشد. هر چند که تخلیه پساب تصفیه خانه شیراز به آبهای زیرزمینی مجاز نمی باشد (استاندارد تخلیه به ‏آبهای زیرزمینیmg/l ‎‏0/5)‏‎.‎‏ این مطالعه نشان می دهدکه امکان تخلیه پساب تصفیه خانه فاضلاب شیراز به ‏آبهای سطحی وجود دارد ولی به دلیل بالاتر بودن این میزان از حد مجاز برای تخلیه به آبهای زیرزمینی ‏بایستی کارایی سیستم تصفیه خانه را ارتقاء داد.‏