در این مقاله ابتدا تاریخچه ی اقتصاد محیط زیست و سپس اهمیت استفاده از ابزارهای اقتصادی برای حفاظت از محیط زیست بررسی می شود. این تحلیل و مقایسه نشان می دهد ابزارهای اقتصادی حفاظت از محیط زیست که در سیاستگزاری های حفاظت از محیط زیست مورد استفاده میشوند. نقش تعیین کننده و مهم بهره برداری پایدار از منابع محیط زیستی را دارا بوده و سازوکارهای لازم را برای ادغام ملاحضات محیط زیستی در سیاست های کلان اقتصادی فراهم می کنند. به همین دلیل به سرعت به عنوان ابزارهای کارآمد اقتصادی در سطح جهان مطرح شده اند.
هدف اصلی نهادینه کردن این ابزارها در برنامه های توسعه ای ، بالا بردن آگاهی تصمیم گیران اقتصادی در سطح کشورهاست تا بتوانند ملاحضات محیط زیستی را با استفاده از بازارهای مناسب اقتصادی در برنامه ریزی های کلان ملی و بین المللی ادغام نمایند.
بررسی ها نشان از آن دارند که تا چندی پیش، تمرکز جهت گیری ها و سیاستهای حفاظت از محیط زیست بیشتر مشتمل بر اعمال سیاست های قانونی و بازدارنده بوده و کمتر از رویکردهای اقتصادی که در چارچوب ابزارهای اقتصادی بیان می شوند، سود برده می شود. در حالی که استفاده از ابزار اقتصادی در کنار قانون و مقررات می تواند نقش اساسی و تعیین کننده ای برای حفاظت از محیط زیست ایفا کنند. و این مهمترین نتیجه ای است که در این مقاله می توان گرفت. رویکردها و ابزارهای اقتصادی سازوکارهای مناسبی برای استفاده بهینه از منابع طبیعی و محیط زیستی محسوب می شود و نقش تعیین کننده ای در دستیابی به اهداف توسعه پایدار داشته باشند. اما اینکه یک ابزار وجود داشته باشد که بهترین باشد اینچنین نیست. استفاده از هر کدام از آنها بستگی به شرایط اقتصادی، اجتماعی سیاسی و محیط زیستی کشورها دارد. استفاده از مجموعه ای از این ابزارها بهترین گزینه است.
در شرایطی که اعمال سیاست های بهره برداری از منابع و آثار آنها بر محیط زیست، با عدم قطعیت همراه است، رویکردهای کنترل فرمان ( نظیر استانداردها) نسبت به سایر رویکردها مبتنی بر بازار ارجع هستند.