گیاهان دارویی به‌ عنوان منابع غنی ترکیبات زیست ‌فعال، جایگاه مهمی در ارتقای سلامت انسان و توسعه کشاورزی پایدار دارند. با این حال، استفاده بی‌ رویه از نهاده ‌های شیمیایی و ضعف مدیریت مزرعه، منجر به کاهش کیفیت و ایمنی این محصولات می‌شود. در سال‌های اخیر، میکروارگانیسم‌های مفید ریزوسفری به‌ ویژه باکتری‌های محرک رشد گیاه (PGPR) و قارچ‌های مایکوریز آربسکولار (AMF)، به‌عنوان راهکاری زیستی برای بهبود عملکرد، افزایش سنتز متابولیت‌های ثانویه و تقویت مقاومت گیاهان دارویی در برابر تنش ‌های زیستی و غیرزیستی مورد توجه قرار گرفته ‌اند. این مقاله با مروری نظام‌مند بر پژوهش‌های منتشرشده طی سال‌های 2000 تا 2025، نقش این میکروارگانیسم‌ها را در ارتقای کیفیت گیاهان دارویی بررسی کرده است. نتایج نشان می‌دهد که کاربرد توأمان PGPR و AMF می‌تواند اثرات هم ‌افزایی چشمگیری در بهبود جذب عناصر غذایی، افزایش تولید ترکیبات دارویی (مانند آلکالوئیدها، فلاونوئیدها و اسانس‌ها) و ارتقای پایداری کشاورزی داشته باشد. این رویکرد زیستی، ضمن کاهش وابستگی به نهاده‌ های شیمیایی، زمینه‌ ای ارزشمند برای تولید ایمن و پایدار گیاهان دارویی فراهم می ‌آورد.