جهان هستی با سرعتی بسیار زیاد به سوی پیشرفت و تکنولوژی¬های جدید گام برداشته و به سوی پیچیدگی و هم به سوی گستردگی علم پیش می¬رود. لذا لزوم وجود پژوهش و پژوهشگر بیش از پیش در جهان احساس می¬شود. نقش و جایگاه پژوهش در پیشرفت جامعه به¬قدری مهم است که باید در دستور کار ویژه قرار گرفته تا منجر به گسترش و تقویت فرهنگ پژوهش¬محوری در بین افراد جامعه به ویژه دانش¬آموزان و دانشجویان قرار گیرد. پژوهش باید در سنین پایین جامعه مورد توجه باشد تا با چگونه فکر کردن و یافتن راه¬حل مناسب برای پاسخ مسأله آشنایی لازم پیدا کنند. با توجه به اهمیت موضوع، هدف پژوهش حاضر بررسی روش¬های نهادینه کردن فرهنگ و تفکر پژوهشی در جامعه و مدارس می¬باشد. در این مقاله تلاش شده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که جایگاه و روش¬های نهادینه کردن فرهنگ و تفکر پژوهشی ‏ در جامعه و مدارس چگونه است؟ روش تحقیق حاضر از روش کتابخانه¬ای و بررسی کتب و مقالات مرتبط با موضوع انجام گرفته است. مهمترین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که نقش دولت در ترویج پژوهش و فرهنگ پژوهشی در جامعه بسیار حیاتی و گسترده است. دولت با ایجاد سیاست‌ها، ارائه منابع مالی و تسهیل بسترهای پژوهشی می‌تواند به ارتقاء فرهنگ پژوهشی و تحقیقاتی در جامعه کمک کند. ایجاد برنامه‌های آموزشی که دانش‌آموزان را با مفاهیم پژوهشی آشنا کند و مهارت‌های لازم برای انجام تحقیقات را به آن‌ها آموزش دهد، می‌تواند ترغیب به انجام پژوهش در مدارس باشد. برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی در زمینه پژوهش برای اساتید و دانش‌آموزان، می‌تواند به افزایش توانمندی‌ها و اطلاعات پژوهشی آن‌ها کمک کند. برگزاری مسابقات پژوهشی و ارائه جوایز به دانش‌آموزان برای انجام پژوهش‌های برجسته، تشویق به رقابت سالم و افزایش انگیزه دانش‌آموزان در زمینه پژوهش خواهد بود.