هندسه علمی است که ازمشاهده وتجربه حاصل شده وارتباز مستقیم با احتیاجات بشردارد.هندسه درایران درقبل وبعداز اسلام دارای دسته بندی متفاوتی است.هندسه هرگونه هرج ومرج فضایی را نفی می کند .هندسه وتناسبات به دلیل نظم وهماهنگی که دارند همیشه مورد توجه هنرمندان بوده اند به طوری که کاربرد استفاده از ترسیمات هندسی درمعماری ایرانی سابقه کهن دارد.طراحی معماری درقالب هندسه نمود پیدا می کند. این پژوهش به پاسخگویی این سوال که در خانه های سنتی دوره قاجار تناسبات خاصی به کارگرفته شده است می پردازد.یکی از ویزگی های بارز بسیاری از بناهای تاریخی وجود تناسبات طلایی درآنهاست .از طریق تحلیل هندسی بناهای سنتی ایران می توان نشان داد که از تناسبات مختلف نظیرنسبت زرین به طورگسترده ای در معماریهای ایران مانند طراحیهای پلان ،نماو...استفاده شده است.این پژوهش به تحلیل اصول هندسی بکاررفته در دونمونه موردی پرداخته است.نتایج حاصل از این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی واز طریق مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته ، نشان می دهد که هندسه وتناسباتی که به طور استادانه درطبیعت یافت می شوند توسط معماران ایرانی نیز در بناهای سنتی تبریز نیز به کاررفته است.یافته های این مقاله می توانند در کنار مطالعات مشابه دیگر درجهت بررسی هندسه وتناسبات درنمای ابنیه گذشته معماری ایران به کاررود.