زمینه و هدف تحقیق: امروزه استفاده از گیاهان دارویی جایگاه خاصی در صنایع غذایی دارد و استفاده از ترکیبات ضد باكتريايي بدست آمده از گیاه یک راهکار مفید جهت حفظ کیفیت وکاهش بار میکروبی محصولات غذایی است.گیاه خارشتربه عنوان یکی از گیاهان دارویی وطب سنتی کاربرد وسیعی دارد.استخراج مواد موثره از گیاهان دارویی به جنس وخانواده گیاه ,مکانیسم عصاره گیری وحلال مناسب بستگی دارد.بنابراین توجه به حلالیت وقطبیت حلال نقش تعیین کننده ای خواهد داشت.هدف از این مقاله بررسی اثر قطبیت حلال استخراج کننده روی خاصیت ضدباکتریایی عصاره خارشتر است.
موادوروش کار:در این مطالعه ازگیاه خارشتر(Alhagi maurorum) استفاده شده است.پس از تهیه عصاره های هگزانی,استونی و آبی, اثر غلظت های mg/ml5/62, mg/ml125 , mg/ml 250, mg/ml 500 این عصاره بر علیه باکتری های استافيلو كوكوس اورئوس، باسيلوس سرئوس، اشريشياكولي ، سيتروباكتر فروندي، سودوموناس آئروژينوزا بروش چاهک مورد بررسی قرار گرفته است.
یافته های پژوهش:عصاره هگزانی واستونی خارشتر بر رشد باكتري هاي گرم مثبت در غلظت های مختلف اثر مهارکنندگی داشته اند.بیشترین قطر هاله عدم رشد در باکتری باسیلوس سروئوس در غلظت mg/ml500 به میزان66/ 13 میلی متر ودر باکتری استافیلو کوکوس اورئوس به میزان 5/12 میلی مترگزارش شده است.همچنین كليه باكتري هاي موردآزمايش در عصاره آبی خارشتر هاله عدم رشدی نداشته اند.
بحث:غلظت های مختلف عصاره و همچنین نوع باکتری در تشکیل هاله ی بازدارنده رشد تأثیرگذار می باشند. با افزایش غلظت، قطرهاله افزایش می یابد. باکتری باسیلوس سرئوس، حساسیت بیشتری به عصاره استونی وباکتری استافیلوکوکوس اورئوس،حساسیت بیشتری به عصاره هگزانی داده است. هر سه عصاره استونی،هگزانی وآبی بر باکتری های گرم منفی، بی اثر بوده اند.در ضمن میزان قطر هاله عدم رشد ایجاد شده در عصاره استونی نسبت به عصاره هگزانی بیشتر است.
نتایج: نتایج این تحقیق و بررسی پژوهشگران دیگر نشان می دهد گیاه خارشتر می تواند به عنوان یک گیاه حاوی مواد ضد باکتریایی در زمینه ساخت نگهدارنده طبیعی غذایی مطرح باشد. بررسی تغییر میزان مواد موثره گیاه در روش های مختلف عصاره گیری و تاثیر آن برخاصیت ضد باکتریایی عصاره پیشنهاد می گردد.