گیاهان در معرض انواع استرسهای زنده و غیر زنده از جمله خشکسالی قرار می گیرند که این استرسها بر رشد و بهره وری آنها تاثیر دارد. همزیستی ریشه گیاه با قارچ میکوریز یکی از کهن ترین استراتژیهای گیاهی گسترده به منظور کنار آمدن با استرسهای محیطی شناخته شده است. به همین منظور در پژوهش حاضر بر همکنش قارچ اندومیکوریز و باکتری سودوموناس در آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کاملا تصادفی با دو تیمار و سه تکرار بر گیاه یونجه مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق قارچ میکوریزی همزیست با یونجه از منطقه باقرآباد کرمان در مجاورت گیاه ذرت تکثیر و مورد استفاده قرار گرفت. سپس بذر یونجه رقم بمی با اسپور قارچ مزبور و باکتری سودوموناس به صورت منفرد و توام تلقیح شدند و بعد در سه سطح رطوبتی 70، 50 و 20 درصد ظرفیت زراعی آبیاری و رشد کردند. نتایج نشان داد تنش رطوبتی باعث کاهش میزان پروتئین، پرولین، قندهای احیائی و ازت در گیاه یونجه شد. تلقیح با قارچ اندومیکوریز و باکتری سودوموناس آئروژینوزا طول ریشه و اندام هوایی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، میزان پروتئین، پرولین، قندهای احیائی و ازت را در شرایط تنش و غیر تنش در مقایسه با شاهد(غیر همزیست) بهبود بخشید. همچنین میکوریز و باکتری بر یکدیگر هم افزایی نشان دادند به طوری که در اکثر موارد تلقیح توام موثرتر از تلقیح منفرد بود. بر اساس این نتایج پیشنهاد می شود که تلقیح با جدایه های این باکتری به همراه قارچ میکوریز به تحمل گیاه در برابر تنش رطوبتی کمک می کند.