زمینه و هدف: به نظر می رسد گسترش صنعت پتروشیمی در ایران و خاورمیانه با بحران ساختاری جهان سرمایه داری و تقسیم کار جهانی در ارتباط بوده است. در این تقسیم کار جهانی، منطقه پارس جنوبی بواسطه مزیت های نسبی در حوزه تأمین سوخت، طبیعت بکر، حمل و نقل آسان بواسط دسترسی به آبهای آزاد و فراوانی آب، امکان توسعه صنعتی در حوزه پتروشیمی را به دست آورد. اما توسعه صنعتی حوزه پتروشیمی پیامدهای جبران ناپذیری در حوزه محیط زیست منطقه خلیج فارس به همراه داشته است. این پژوهش تلاش می کند با کمک روش ترکیبی (روش های مختلف) به تبیین توسعه صنعت پتروشیمی در منطقه پارس جنوبی خلیج فارس و پیامدهای زیست محیطی آن بپردازد.
روش کار: این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است: در بخش اول با رویکرد تبیینی و با روش اسنادی به تحلیل مطالب می پردازد. در بخش دوم، اثرات زیست محیطی ناشی از شرکت های پتروشیمی در پارس جنوبی مطالعه می شوند. تاکنون 9 شرکت پتروشیمی در پارس جنوبی و در طول پنج سال گذشته به بخش خصوصی واگذار شده است. اطلاعات این تحقیق ( برای 9 شرکت پتروشیمی در پارس جنوبی) از وب سایت شرکت ملی صنایع پتروشیمی(NPC) به دست آمده است. اطلاعاتی از قبیل میزان تولید گازهای گلخانه ای در هر واحد از سوخت مصرف شده و پتانسیل انتشار گازهای گلخانه ای از دفتر بهداشت، ایمنی و محیط زیست NPC تهیه شده است. مقادیر pH باران در طول سالهای 1386 تا سال 1392 از ایستگاه هواشناسی پارس جنوبی حاصل شد.
یافته ها: براساس یافته های این مقاله، بارش های اسیدی باعث تخریب اکوسیستم دریایی، خاکی منطقه و همچنین تخریب تجهیزات و ابنیه انسانی می شود. وجود آلاینده های خطرناک هوا، احتمال طغیان و افزایش بار بیماری ها را افزایش می دهد این امر امکان زندگی برای نسل آینده را سخت نموده و هزینه های روزافزونی در ابعاد جسمانی، روانی و مالی برای آنها ایجاد می کند.
بحث و نتیجه گیری: این وضعیت مسئولیت کار در حوزه توسعه صنعت پتروشیمی را دوچندان کرده و اجرای راهکارهای مهندسی، نظارتی و مدیریتی جهت کاهش و کنترل آلاینده ها در منطقه پارس جنوبی را ضرورت می بخشد. در پایان اینکه راه برون رفت از بن بست زیست محیطی نتایج توسعه صنعت پتروشیمی اتخاذ رویکرد «توسعه پایدار» دانسته می شود.