درشرایط مشکل و پیچیده امروز بنگاه ها برای کسب وکارو حضور درصحنه فعالیت ها بایستی جهت دستیابی به مزیت های رقابتی تلاش نمایند یکی ازروشهای افزایش انعطاف پذیری بکارگیر یروش تکنولوژی تولید انعطاف پذیر می باشد ازسوی دیگر بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط کسب وکار میتوانند به منظور بهبود راندمان تولید کاهش هزیه ها و افزایش بهره وری دریک منطقه ج غرافیایی و یک گرایش صنعتی متمرکز شده و خوشه های صنعتی را ایجادنمایند دراین مقاله باتهیه نمودار جریان عملیات و بکارگیری روش تکنولوژی گروهی سلولهای تولیدی و فعالیت های اقتصادی شناسایی گردیدهو بابکارگیری مدل کلی خوشه بندی صنایع فعالیت های اقتصادی مکمل و مورد نیاز یک خوشه صنعتی شناسایی گردید سپس یک مدل عمومی جهت ایجادوتوسعه خوشه های صنعتی قابل کاربرد برای کلیه صنایع تولیدی ارایه گردید درنهایت نیز صنعت تولید موتور خودرو ماشین آلات کشاورزی و راه سازی و زیرساخت ها و بنگاه های فعال موجود دراستان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرارگرفت و براساس نتایج بدست آمده پیشنهادات بهبودی ارایه گردید