گردشگری پدیده ای است که با انسان و انگیزه ها، خواسته ها، نیازها و آرزوهای او که منبعث از فرهنگ جامعه است ارتباط دارد. می توان گفت محرک اصلی گردشگری، اختلاف فرهنگ هاست. فرهنگ با نفوذ پرتوان خود، می تواند ماهیت، هدف، ساختار و کارکرد گردشگری را توضیح دهد. گردشگر و میزبان دارای فرهنگ و الگوهای اجتماعی متفاوتی هستند و در زمان گردش با هم تعاملاتی دارند. تأثیرات فرهنگی و اجتماعی آن ها بر یکدیگر دارای اهمیت ویژه ای است. در مقاله حاضر با استناد به مطالعات مختلف با روشی شناختی – تحلیلی به بررسی اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری می پردازیم تا ضمن شناخت ابعاد گردشگری، اثرات آن را بر فرهنگ و اجتماع نشان دهیم. نتایج تحلیل نشان می دهد گردشگری نقش مهمی در ایجاد تغییرات فرهنگی دارد، هم باعث رواج و تقویت عناصر فرهنگی مثبت می شود و هم ناهنجاری اجتماعی در یک فرهنگ را ایجاد می کند. در حوزه توريسم كارهاي متعددي انجام شده است اما متأسفانه گردشگري فرهنگي در اين ميان مهجور مانده است. نگارندگان با جست‌وجو در ميان پايان‌نامه‌ها و مقالات ارايه شده در داخل و خارج از كشور در زمينه گردشگري و به خصوص گردشگري فرهنگي، به موردي كه به طور خاص گردشگري فرهنگي را به عنوان نوعي مطلوب از گردشگري در ايران كه پاسخ‌گوي مطالبات گردشگران دنياي امروز باشد و پرداختن به آن را راهكار توسعه گردشگري در كشور بداند، برخورد نكردند. اما مطالب و مقالات بسياري درباره توريسم و گردشگري ارايه شده‌اند كه در كنار پرداختن به موضوعات مورد نظرشان به طور مختصر در صنعت گردشگري به گردشگري فرهنگي نيز پرداخته‌اند.