هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطۀ گردشگری فرهنگی و معماری ایرانی است که نهایتاً به دنبال راهی است که با تکیه بر معماری سنتی کشورمان در جهت بهره برداری از این صنعت گام برمی دارد. ایران به اقتضای فرهنگ ایرانی- اسلامی و ارزش های بومی خود تأکید ویژه ای بر انواع خاصی از گردشگری و به ویژه "گردشگری فرهنگی" می تواند داشته باشد. گردشگری فرهنگی طبق اصول جهانی به دو دسته تقسیم می شود: گردشگری نوع اول که دیدار از سایت های ملموس مانند موزه ها، سایتهای تاریخی، باستان شناسی، معماری و ... می شود، که ایران از نظر جاذبه های گردشگری یکی از ده کشور اول جهان و از نظر آثار باستانی یکی از پنج سرزمین نخست جهان به جهت جاذبه های اکوتوریسم و تنوع گونه های گیاهی و جانوری است و جزء سه کشور اول جهان از نظر تنوع صنایع دستی می باشد . و در این میان معماری نقشی تعیین کننده دارد و در گردشگری نوع دوم که شامل آثار میراثی ناملموس مانند آداب و رسوم، فرهنگ، نوع معیشت و ... جنبه های علمی مردم شناسی می باشد، که در این زمینه فرهنگ ایران نقش خاصی را ایفا می کند. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، 37 درصد گردشگری بین المللی با انگیزه فرهنگی است و به طور چشمگیری این فرآیند در حال افزایش است. رشد روز افزون این نوع از گردشگری، توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران را در جهان به خود معطوف کرده است و در فرآیند برنامه های توسعۀ ایران نیز این تأثیر به خوبی مشاهده می شود و این در حالی که تنها 5/0 درصد سهم درآمد گردشگری جهان را به خود اختصاص داده و از نظر درآمد جذب گردشگر در قیاس با دیگر کشورهای جهان در رتبه نود قرار دارد . با توجه به پتانسیل هایی که معماری سنتی کشورمان دارد می توان در جهت استفاده از اثرات مثبت فرهنگی و اجتماعی گردشگری گام برداشت. این پژوهش شامل پنج قسمت است که در آن به تعاریف گردشگری فرهنگی، تاریخچۀ آن و ارتباط آن با فرهنگ و معماری و نهایتاً به تأثیر معماری سنتی بر گردشگری فرهنگی پرداخته شده است.