قلعه،دژ ها و ارگ های ساخته شده در ایران از زیباترین و باشکوه ترین آثار معماری پیشینیان ما می باشند،که در دوره‌های مختلف تاریخی متناسب با شرایط اجتماعی،فرهنگی و نظامی کشور ساخته شده اند.و کاربری های مختلفی داشته اند،بناهای که نه صرفاً مسکونی بوده و نه نظامی بلکه ترکیبی از هر دو و حتی به عنوان زندان و یا مکانی برای ملاقات ها و جلسات بوده اند و در مواقعی بعنوان بنای مستحکم و امن در مقابل تهدیدات خارجی ایفای نقش نموده اند.قلعه ها و بناهای با این خصوصیات در ادوار مختلف تاریخ ایران ساخته شده است،که فارغ از جغرافیا،تاریخ و اقلیم دارای اصول مشترکی در ساخت می باشند،البته تفاوت هایی نیز وجود دارد،که می‌توان آنها را مورد مطالعه و بررسی قرار داد.مقایسه تطبیقی دو بنای ایرانی،با دو تاریخ و جغرافیای متفاوت و شناسایی شباهت ها و تفاوت ها و عوامل شکل گیری آنها از اهداف این تحقیق می باشد،به نظر می‌رسد ساخت این بنا ها تابع شرایط اجتماعی و سیاسی بوده است،عدم تزئینات بیرونی،تمرکز بر درون.ارتفاع،قطر،استحکام و نفوذ ناپذیری دیوارهای آنها که نقش محافظ و سنگر را ایفا کرده اند،در جهت حفظ امنیت و آسایش افراد داخل بنا در مقابل خطرات بیرونی بوده است،عوامل یاد شده باعث وجود اشتراکاتی در این گونه بناها شده است که به آن پرداخته خواهد شد.این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی،با استفاده از منابع تاریخی و برداشت های میدانی در جهت قیاس دو بنا صورت گرفته است.