مکتب‌ رفتارگرایی در طول سده‌ی بیستم در بین متفکران آمریکایی سیطره و غلبه‌ی کاملی داشت و بر مطالعه‌ی عینی و رابطه¬ی محیط با رفتار تحت کنترل تاکید می¬کرد. رفتارگرایی، روان¬شناسی ذهنی را کنار می‌گذارد و در تجربه¬گرایی و عینی¬گرایی کلاسیک ریشه دارد. به ¬شکل کلی، رفتارگرایی مکتبی است که رفتار انسان را در فهم پدیده¬های انسانی¬ محور قرار می¬دهد و در دو حوزه¬ی علمی و فلسفی کاربرد دارد. بر خلاف آن نهج‌البلاغه کتابی است جامع و مزین شده به انواع حکمت‌ها و رهنمودها و سخنان نغز و گفتار‌های الهی؛ مباحثی چون خداشناسی، امام‌شناسی، معادشناسی، نبوت‌شناسی، توحیدشناسی و بسیار امور مهم و اساسی در باب حکومت، الاهیات و فقه و حقوق و جامعه‌ و غیره را می‌توان از این کتاب استخراج کرد. اما بی‌گمان یکی از مهم‌ترین بخش‌های این کتاب، مباحث مربوط به انسان‌شناسی و اصول تربیتی مربوط به آن در جهان هستی است که در حکمت‌ها و نامه‌های امیرالمومنین (ع) به کرات آمده است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تطبیقی تربیت در مکتب رفتارگرایی و نهج‌البلاغه، با تکیه بر متن نهج‌البلاغه با توصیف عناصر مهم مکتب رفتارگرایی و نگاه فیلسوفان و نظریه‌پردازان این مکتب به مقوله‌ی تربیت، روایتی دقیق و شفاف از این مکتب مطرح نماییم. براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش یکی از مهم‌ترین نکته‌هایی که باید به ان اشاره کرد این است که مکتب رفتارگرایی مانند بسیاری از مکاتب دیگر، نگاهی یک‌سویه و مطلق به انسان دارند. بر خلاف آن در قرآن و نهج‌البلاغه ما شاهد نگاهی کل‌نگر و همه جانبه به انسان هستیم. بر خلاف رفتارگرایان که انسان را موجودی ماشینی و رفتار آن‌ را قابل محاسبه می‌دانند، در آموزه‌های اسلامی و به ویژه در نهج البلاغه، انسان موجودی شریف است. از ديدگاه نهج‌البلاغه، انسان‌ها چون زندگي اجتماعي را امري متناسب با طبيعت عقلاني خويشتن مي‌دانند، آن را بر مي‌گزينند و اين گزينش، به خاطر جبر يا از روي درماندگي نيست، بلكه از سر شعور و درك می‌باشد.