هدف از این پژوهش رفتارسنجی تغییر اقلیم طی نیم قرن اخیر در منطقه شمال غرب ایران با استفاده از رفتار عنصر اقلیمی دماست. بدین منظور ابتدا سری زمانی داده های فصلی این عنصر مربوط به فصلهای بهار و تابستان 21 ایستگاه سینوپتیک شمال غرب ایران در بازه زمانی 2010- 1966 تهیه گردید. برای بررسی و شناخت تغییرات سری های زمانی از روش آماری من- کندال استفاده شد و نوع و زمان تغییر داده ها مشخص گردید. نتایج نشان می دهد که داده هامتوسط دمای منطقه طی نیم قرن اخیر ، u´ و u تصادفی نبوده و وضعیت روند بر داده ها حاکم است. بر اساس بررسی نمودارهای گرافیکی تغییرات مؤلفه های دستخوش تغییراتی شده است. این تغییرات از نوع نوسانات کوتاه مدت اقلیمی و روند می باشد که در اکثر سری های زمانی عمدتاً از دهه 2662 به بعد بیشترمشهود است . متوسط دمای دوره گرم سال در منطقه مورد مطالعه بویژه در شرق و غرب دریاچه ارومیه تغییرات ناگهانی و جهش معنی داری داشته و طی دهههای 2662 و 1222 شیب تندی بر روند صعودی سری های دما حاکم بوده است. جهش معنی دار دمایی در اغلب سری ها از نوع مثبت می باشد که می توانآن را به رشد فزاینده شهرنشینی طی دهه های اخیر نسبت داد. در بخش های شمالی منطقه از نظر دما تغییرات ناگهانی معنی داری مشاهده نشد و حالت طبیعی حاکم است. بررسی روند تغییرات دمای دوره گرم سال در منطقه شمالغرب نشان داد که ایستگاههای اردبیل، جلفا، پارس آباد مغان، مشیران، اهر و ماکو در شمال منطقه مطالعاتی فاقد روند بوده اند و ایستگاههای تبریز، ارومیه، مهاباد، خوی، سراب، مراغه روندی صعودی را تجربه کرده اند.
کلیدواژه‌ها: