در این تحقیق توسعه فیزیکی شهر جلفا و روند تحولات فضایی آن در مقطع زمانی از بدو تشکیل منطقه آزاد ارس مورد مطالعه قرار گرفته تا ضمن به کارگیری ابزارها و روش های سیستم اطلاعات جغرافیایی و بررسی تاثیرات منطقه آزاد بر تغییر کاربری های زمین بتوان درک بهتری از گسترش پراکنده و بی قواره شهری ایجاد نمود و به ارتقاء سطح نگرش در ارائه الگوهای بهینه توسعه و بهبود شرایط کیفی در محیط های شهری کمک کرد بدین منظور سعی شده از بررسی خصوصیات، علل و اثرات رشد بی قواره شهری، چهارچوب تحلیل مناسبی برای شناخت مسائل توسعه شهری کشور فراهم آید در این تحقیق فرضیه ها با هدف بهینه سازی رشد جلفا و منطقه آزاد ارس آورده شده است و جهت آزمون از روش های و تکنیک های مختلف استفاده گردیده است از نرم افزارهای مختلف آماری و تحلیلی مثل spss و arcgis و idrisi در جهت مدل سازی تغییرات کاربری و سعی شده از جدیدترین روش های تحلیل و آماری استفاده شود تا الگویی برای تحلیل مسائل شهری مناطق دیگر کشور باشد برای آزمون فرضیات از روش های مختلف آماری و تحلیلی تلفیقی استفاده شده است نتایج تحقیق نشان داد که شهر جلفا و حوضه های روستایی خود با تصویب منطقه تجاری و صنعتی دچار تغییرات زیادی در کاربری ها و استفاده از زمین گردیده و رشد گسترده و بی قواره داشته است به طوری که همگام با افزایش روز افزون بورس بازی زمین و سطوح ساخته شده گسترش یافته بهطوریک ه شکل شهر از شعاعی به صورت خطی در جهت شریان های ارتباطی گسترش یافته است. نتایج حاصل از مقایسه تغییرات مساحت کاربری های باغات، کشاورزی و بویژه زمین های بایر، به نفع گسترش لجام گسیخته شهری را نشان می دهد برای هدایت بهینه امور مدیریت واحد شهری می تواند راهگشای مشکلات آتی باشد.