هویت از مقوله های مهم و بنیادین مباحث نظری در معماری و شهرسازی معاصر ایران است. درگیری ذهنی معماران و شهرسازان معاصر ایران در چگونگی تدوین طرح های معماری، آمیختگی عمیقی با چالش های مفهومی در عرصه بیان و تعریف هویت ایجاد می کند روش تحقیق اتخاذ شده در این تحقیق روش تحقیق توصیفی بوده که با جمع آوری مستندات مکتوب در زمینه واژه هویت به بررسی لغوی و مفهومی این کلمه پرداخته و دیدگاه های صاحب نظران و معماران معاصر ایرانی، بازخوانی، تحلیل، دسته بندی و تبیین شده است. در نهایت با تهیه جداولی به ارائه این نقطه نظرات پرداخته شده است هدف از این نوشتار مستندسازی مباحث و مطالب پراکنده در زمینه واژه هویت و تبیین ساختار واضح و روشن در جهت ارائه الگویی شاخص و مرتبط با تعریف در کاربردهای عملی معماری و شهرسازی است. نتیجه کلی و یافته اصلی این مقاله ارزش و اهمیت والای مفهوم هویت از بعد کیفیت اثر هنری (معماری و شهرسازی) است، توافق نظر اندیشمندان و بزرگان در بازخوانی مستندات مطروحه در این گزارش دلیل مدعاست.