یکی از عمده¬ترین منابع آلودگی زیست ¬محیطی در شهرستان سنندج مربوط به کارخانه تولید فراورده¬های لبنی است که برای تصفیه فاضلاب کارخانه از سیستم لجن فعال بهره می¬برد. هدف از این مطالعه بررسی عملکرد این سیستم و انطباق پساب خروجی آن با استانداردهای ملی است. در این مطالعه از آب ورودی و پساب خروجی تصفیه¬خانه جمعا ۴۸ نمونه تهیه گردید. نمونه¬گیری بصورت هرهفته یک نمونه از پساب ورودی و یک نمونه از پساب خروجی انجام گرفت. به عنوان شاخص¬ آلایندگی، برای هر نمونه میزان اکسیژن مورد نیاز شیمیایی(COD) اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD) و مواد جامد معلق ((TSS اندازگیری شد. آزمایشات در واحد آزمایشگاه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کردستان و مطابق با روش ارائه شده در کتاب استاندارد متد ویرایش بیست و یکم انجام شد و برای انجام تحلیل های آماری از نرم افزار R استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین ورودی آلاینده¬هایBOD، CODو TSS به تصفیه¬خانه بترتیب ۲۵/۲۹۲ ، ۹۲/۴۲۲ ، ۳۳/۱۹۸ بوده است که در پساب خروجی بترتیب به۶۴/۲۲ (۹۲/۰ کاهش)، ۷۴/۳۳ (۹۲/۰ کاهش) و ۴6/۱۱ (۹۴/۰ کاهش) واحد رسیده است. آزمون های آماری نشان داد که مقدار غلظت TSS در پساب خروجی در حد استاندارد بوده است (p<۰/۰۰۰۱)، غلظت COD خارج از حد استاندارد (p=۰/۰۷۶ ) و غلظت BOD طبق استاندارد بوده است (p=۰/۰۳۱). بنابراین سیستم لجن فعال تنها در حذف آلاینده TSS موفق عمل کرده است. این سیستم در حذف دو آلاینده دیگر عملکرد یکنواختی نداشت بطوریکه با وجود یکسان بودن غلظت ورودی، سیستم تصفیه¬خانه عملکرد دوگانه¬ای دارد.