نخود از جمله حبوباتی است که داراي سطح زير کشت نسبتاً بالايي در استان کردستان مي‌باشد و با توجه به دوره رشد کوتاه و نياز غذايي کم و توانايي تثبيت بيولوژيک نيتروژن اهميت خاصي دارد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی صفات مورفولوژیک و زراعی، تحت شرایط دیم و بدون خاک ورزی آزمایشی در قالب طرح آگمنت با استفاده از 80 توده مختلف نخود به همراه دو رقم شاهد به نام های )آزاد و (Flip87-51C در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج در سال زراعی 92-1391 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد که ژنوتيپ-هاي مورد بررسي از لحاظ صفات روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، عرض بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه، عملکرد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه دارای تفاوت معنی داری بودند. نتایج تجزيه ضریب همبستگي بین صفات مختلف نشان داد که عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری با صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد بوته، وزن صد دانه، تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته، تیپ رشد و رنگ بذر داشت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه متعلق به ژنوتیپ‌ تیپ کابلی آرمان با 38/230 گرم در متر مربع بود. بنابراین ژنوتیپ آرمان به عنوان ژنوتیپ برتر این آزمایش معرفی گردید.