زمینه و هدف: هدف از تحقیق حاضر بررسى تاثیر هشت هفته تمرین HIIT بر بیان ژن تستوسترون، کورتیزول و نسبت تستوسترون بر کورتیزول در رت هاى نر مبتلا به دیابت نوع 2 بود.روش کار: روش تحقیق نیمه تجربى و طرح تحقیق پیش آزمون و پس آزمون بود. بدین منظور تعداد 60 راس موش صحرایى ویستار نر (سن: 8 هفته، وزن 20±250 گرم) به طور تصادفى در 5 گروه و هر گروه 12 راس به مدت هشت هفته، هفته ای 5 روز تمرینات HIIT تعیین شده را اجرا کردند. قبل از شروع برنامه تمرینى، تمامى گروه ها به غیر از گروه های کنترل پایه و سالم با تمرین و بدون تمرین به وسیله تزریق نیکوتین آمید-استریپتوزوسین (STZ) با تزریق داخل صفاقى دیابتى شدند. 24 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرینى رت ها به وسیله تزریق درون صفاقى، کتامین وزایلازین بیهوش شده، بافت عضله نعلى بلافاصله استخراج، و پس از شست وشو با سرم فیزیولوژیایى در نیتروژن مایع منجمد شد، تا زمان تجزیه تحلیل، بافت استخراج شده در سرماى 80- نگهدارى شد.. به منظور بررسى اثر دیابتى شدن رت ها بوسیله آزمون t مستقل مقایسه شد. همچنین، به منظور بررسی میزان اثر تمرین HIIT بر بیان ژن از تحلیل واریانس دوراهه 2×2 استفاده گردید.یافته ها: شاخصهای تستوسترون ، کورتیزول ، و نسبت تستوسترون بر کورتیزول در 5 گروه رت های نر مورد تحقیق قرار گرفت بیشترین مقدار میانگین کورتیزول به گروه دیابتی بدون تمرین و کمترین مقدار آن به گروه سالم بدون تمرین تعلق داشت بیشترین مقدار میانگین تستوسترون متعلق به گروه سالم با تمرین و کمترین مقدار آن متعلق به گروه دیابتی بدون تمرین بود . بین میانگین تستوسترون ، کورتیزول و نسبت این دو در دو گروه کنترل پایه و گروه دیابت بدون تمرین تفاوت معناداری وجود داشت همچنین سطح معناداری مربوط به اثر اصلی وضعیت تمرین بر بیان ژن کورتیزول و مقدار تستوسترون در رتهای نر وجودداشت.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در ابتداى تحقیق پس از دیابتی شدن موش ها مقدار کورتیزول و نسبت کورتیزول به تستوسترون در گروه دیابتی بدون تمرین به طور معنی داری بیشتر از مقدار آن ها در گروه کنترل پایه است. همچنین هشت هفته تمرین HIIT بر بیان ژن کورتیزول (منفی)، تستوسترون (مثبت) و نسبت تستوسترون بر کورتیزول (مثبت) در رت هاى نر مبتلا به دیابت نوع 2 تاثیر معنی دار داشت.